Catan แข่งขันสร้างเมืองบนเกาะแห่งคาธาน บอร์ดเกมพลิกวงการ Tabletop ทั่วโลก!

หลายร้อยปีก่อนในยุคแห่งการบุกเบิก พวกคุณล่องเรือเสาะแสวงหาผืนแผ่นดินใหม่มายาวนาน ในที่สุดคุณก็พบเจอกับชายฝั่งของเกาะที่ไม่เคยถูกบันทึกไว้ พวกคุณตั้งชื่อมันว่า Catan (คาธาน)!!! แต่ทว่า... ไม่ใช่แค่พวกคุณเท่านั้นที่มาพบเจอเกาะนี้เข้า เรือลำอื่นๆก็แห่กันมาอีกเพียบ และพวกเขาก็ต้องการจะมาตั้งรกรากและกอบโกยความอุดมสมบูรณ์บนเกาะแห่งนี้เหมือนๆกับคุณ การแข่งขันเพื่อช่วงชิงเกาะคาธานจึงเริ่มต้นขึ้น!!!

The Settlers of Catan หรือเรียกสั้นๆว่า Catan นี้เป็นหนึ่งในบอร์ดเกมสไตล์ยูโรเกมแรกๆในประวัติศาสตร์ที่โด่งดังไปทั่วโลกนอกอาณาเขตทวีปยุโรป (Eurogame: บอร์ดเกมสไตล์ที่ถือกำเนิดในเยอรมัน เน้นการแข่งขันปะทะกันทางอ้อมของผู้เล่น เน้นการวางแผน ไม่เน้นดวงหรือการปะทะ เน้นพัฒนาหัวคิดในเชิง ธุรกิจมากกว่าการต่อสู้ทำสงครามและผู้เล่นทุกคนมักมีส่วนร่วมจนจบเกม) ตั้งแต่ถูกออกแบบโดยนาย Klaus Teuber เมื่อปี 1995 ในประเทศเยอรมัน จนถึงปัจจุบัน บอร์ดเกมคาธานนี้วางจำหน่ายไปแล้วมากกว่า 22 ล้านกล่อง แปลไปแล้วมากกว่า 30 ภาษาทั่วโลก ใช่ครับ เกมนี้มีภาษาไทยด้วย ;) และได้รับขนานนามว่าเป็น"บอร์ดเกมแห่งยุค"โดยหนังสือพิมพ์ The Washington Post ในสหรัฐฯ กลายเป็นหนึ่งในเกมไอค่อนสำหรับผู้ที่ต้องการริเริ่มฝึกเล่นเกมแนว strategic วางแผน เน้นธุรกิจเลยทีเดียว!

อธิบายตัวเกม:

1. ตัวเกาะแห่งคาธานนี้จะประกอบไปด้วยพื้นที่ 19 ส่วนล้อมรอบไปด้วยมหาสมุทรอันกว้างใหญ่ เป้าหมายของคุณคือการตั้งรกรากบนเกาะนี้ และขยับขยายจนมันยิ่งใหญ่และประสบความสำเร็จสูงสุดบนเกาะ สำหรับผู้เล่นหน้าใหม่ก็จัดแผนที่ตามคู่มือหน้า 3 ไปก่อนเลยครับ

2. พื้นที่ทั้งหมดจะแบ่งเป็น 6 ประเภท ซึ่งแต่ละประเภทจะผลิตทรัพยากรต่างๆให้กับคุณยกเว้นทะเลทรายที่มีแต่ความแห้งแล้ง เวลาคุณได้ทรัพยากร คุณก็จะได้การ์ดทรัพยากรแบบนั้นๆมา 1 ใบ
  • Hills (เนินเขา) = 1 Brick (อิฐ)
  • Forest (ป่าไม้ = 1 Lumber (ซุง)
  • Mountains (ภูเขา) = 1 Ore (แร่)
  • Fields (ไร่นา) = 1 Grain (ข้าว)
  • Pasture (ทุ่งเลี้ยงสัตว์) = 1 Wool (ขนสัตว์)
  • Desert (ทะเลทราย) = ไม่ให้อะไรเลย

3. คุณจะเริ่มเกมพร้อม 2 Settlements (ชุมชนเล็ก) และ 2 Roads (ถนน)
  • ทุกๆ 1 Settlement (ชุมชนเล็ก) จะมีค่า 1 Victory Points ก็แปลว่าทุกคนเริ่มเกมมาก็มี 2 แต้มแล้ว
  • หากในเทิร์นของใคร คนๆนั้นมีครบ 10 แต้ม คนๆนั้นก็้จะชนะเกมทันที!
4. การจะมีแต้มเพิ่มได้นั้น คุณจะต้องสร้างถนนและชุมชนเพิ่ม แล้วจึงอัพเกรดชุมชนของคุณเป็น City (เมืองใหญ่) 1 City (เมืองใหญ่) มีค่า 2 แต้ม ซึ่งการจะอัพเกรดได้นั้น คุณก็จะต้องมีทรัพยากรต่างๆ

5. แล้วคุณจะได้ทรัพยากรต่างๆมาได้อย่างไร? ทุกๆเทิร์น เราจะทอยเต๋า 2 ลูก เพื่อจะดูว่า พื้นที่ผืนไหนจะผลิตทรัพยากรของมันออกมา พื้นที่แต่ละแผ่นจะมีตัวเลขกำกับอยู่ เช่น ถ้าทอยเต๋า 2 ลูกรวมกันได้ 10 พื้นที่ที่มีเลข 10 ทั้งหมดก็จะผลิตทรัพยากร เช่น จากในรูปด้านล่าง เลข 10 ก็คือ Hills (เนินเขา) กับ Mountains (ภูเขา) นั่นเอง

6. คุณจะได้ทรัพยากรจากการทอยเต๋าก็ต่อเมื่อ คุณมีชุมชนเล็กหรือเมืองตั้งอยู่ติดกับพื้นที่นั้นๆ เช่น ในรูปนี้ เมื่อทอยออกเลข 10 ชุมชนเล็กของผู้เล่นสีแดงก็จะได้ 1 Ore (แร่) จากภูเขา และชุมชนเล็กของผู้เล่นสีส้มก็จะได้ 1 Brick (อิฐ) จากเนินเขา

7. ทุกๆชุมชนเล็กกับเมืองใหญ่มักจะวางบนเส้นตัดของพื้นที่ 2-3 แผ่น จึงมีมีโอกาสที่จะเก็บเกี่ยวทรัพยากรมากถึงสามประเภท เช่น ในรูปนี้
  • ชุมชนเล็กของสีขาวตำแหน่ง C มีโอกาสเก็บเกี่ยวจากป่า (3), ภูเขา (8) และทุ่งเลี้ยงสัตว์ (5) ได้
  • แต่ถ้ามีชุมชนอยู่ตรงตำแหน่ง D มันก็จะเก็บเกี่ยวได้แค่จากภูเขา (10) และเนินเขา (8) เท่านั้น
  • และสุดท้าย ถ้ามีชุมชนอยู่ตรงตำแหน่ง E คุณก็จะเก็บเกี่ยวได้แค่จากทุ่งเลี้ยงสัตว์ (5) แต่ก็จะได้ประโยชน์จากท่าเรือฟาร์มแกะด้วย
8. ดังนั้น ผู้เล่นแต่ละคนก็จะมีทรัพยากรประจำของตนเอง ซึ่งทรัพยากรบางอย่าง คุณก็จะมีโอกาสได้มันน้อยมาก หรืออาจไม่เคยได้มันเลย ซึ่งชีวิตคุณจะลำบาก เพราะการสร้างตึกรามบ้านช่องนั้นจำเป็นจะต้องมีทรัพยากรหลายๆแบบ

9. และด้วยเหตุนี้เอง คุณจะสามารถแลกเปลี่ยนทรัพยากรกับผู้เล่นคนอื่นๆได้ ยื่นข้อเสนอให้กับผู้เล่นคนอื่นๆเพื่อให้ได้ทรัพยากรที่คุณต้องการ

10. คุณจะสามารถสร้างชุมชนเล็ก Settlement บนจุดตัดที่ว่างเปล่าเท่านั้น ห้ามทับสิ่งปลูกสร้างอื่น และมันจะต้องมีถนนซึ่งเดินทางจากชุมชนเล็กของคุณ ซึ่งอยู่ห่างออกไปอย่างน้อย 2 จุดตัดเสมอ

11. คิดให้ดีว่าคุณจะตั้งรกรากที่จุดไหน บนแต่ละพื้นที่จะมีตัวเลขอยู่ ใต้ตัวเลขจะมีจุด ยิ่งจุดเยอะ เช่น 6 กับ 8 ตำแหน่งนั้นก็คือตำแหน่งที่เมื่อทอยเต๋า 2 ลูกจะมีโอกาสทอยติดสูงที่สุด ส่วนพื้นที่ 2 กับ 12 นั้นจะมีโอกาสทอยติดน้อยที่สุด แต่พื้นที่ๆมีโอกาสทอยติดสูงๆก็จะเป็นเป้าหมายหลักของพวกโจร Robber เช่นเดียวกัน!!!


เซทอัพตัวบอร์ด (แบบการเล่นปรกติ ไม่ใช่สำหรับผู้เล่นหน้าใหม่ ถ้าจะดูของผู้เล่นหน้าใหม่ก็ดูในหนังสือกฎเกมเลยนะครับ มีเซทอัพสำเร็จให้พร้อมเลย)
  1. หยิบแผ่นราคาค่าอัพเกรดประจำสีของคุณไปไว้ข้างตัว (นั่นคือราคาที่จะต้องใช้ทรัพยากรซื้ออัพเกรดต่างๆ)
  2. วางแผ่น Longest Road (ถนนที่ยาวที่สุด) และ Largest Army (กองทัพที่ใหญ่ที่สุด) ไว้ข้างบอร์ดของเกม พร้อมเต๋า 2 ลูก
  3. แบ่งการ์ดทรัพยากรเป็น 5 ชนิด แล้ววางไว้ข้างๆ
  4. สับการ์ด Development การพัฒนาคว่ำหน้าไว้ข้างบอร์ด
  5. สับแผ่นพื้นที่แล้ววางลงไปในกรอบแบบสุ่ม
  6. วางหมาก Robber โจรไว้ที่ทะเลทราย

เซทอัพตำแหน่งเริ่มต้น
  1. ผุ้เล่นแต่ละคนเลือกสี แล้วหยิบ 5 Settlements (ชุมชนเล็ก), 4 Cities (เมืองใหญ่), 15 Roads (ถนน)
  2. SETUP
    • รอบที่ 1: ผู้เล่นทอยเต๋าคนละ 2 ลูก ใครทอยสูงสุดได้วาง 1 ชุมชนเล็กและ 1 ถนนต่อจากชุมชนเล็กนั้น สลับกันวางตามเข็มนาฬิกา
    • รอบที่ 2: ผู้เล่นคนสุดท้ายที่วางในรอบที่ 1 จะได้เริ่มวางรอบที่ 2 ก่อน (1 ชุมชนเล็กและ 1 ถนนต่อจากชุมชนเล็กนั้น) ทวนเข็มนาฬิกาจนครบ
  3. ผู้เล่นแต่ละคนได้รับ Resource การ์ดทรัพยากรทั้งหมดตามพื้นที่ที่ติดอยู่กับชุมชนเล็กที่วางไปในรอบที่ 2 อย่าโชว์ให้ใครเห็น
หมายเหตุ:
  • การวาง Settlements (ชุมชนเล็ก)  หรือ Cities (เมืองใหญ่) จะต้องเป็นไปตามกฎระยะ Distance Rule นั่นคือ จะต้องวางบนตำแหน่งที่ว่าง และห้ามติดกับชุมชนเล็กหรือเมืองอื่นๆเลย โดยจะต้องวางตามมุมของแผ่นพื้นที่เท่านั้น ส่วนถนนก็จะวางตามด้านทั้ง 6 ของพื้นที่เท่านั้น
เริ่มเกม!
  1. RESOURCE PRODUCTION: ผู้เล่นคนสุดท้ายที่วาง Settlements (ชุมชนเล็ก) ในรอบที่ 2 ได้เริ่มเกมก่อน ทอย 2 เต๋าเพื่อจะดูว่า พื้นที่ผืนไหนจะผลิตทรัพยากรของมันออกมา
    • ผู้เล่นที่มี  Settlements (ชุมชนเล็ก)  ที่ติดกับพื้นที่ตามหน้าเต๋าก็จะได้การ์ดทรัพยากร 1 ใบ ต่อ 1 ชุมชนเล็ก
    • ถ้าเป็น Cities (เมืองใหญ่) จะได้ทรัพยากร 2 ใบต่อ 1 เมือง
    • ถ้าการ์ดทรัพยากรไม่เพียงพอที่จะแจกให้ผู้เล่นทุกคน จะไม่มีใครได้ไพ่เลยแม้แต่ใบเดียว
  2. TRADE: ผู้เล่นเจ้าของเทิร์นสามารถเลือกจะแลกเปลี่ยนทรัพยากรได้ โดยมีสองวิธีคือ
    • DOMESTIC TRADE: เทรดกับผู้เล่นคนอื่น (ยื่นข้อเสนอไปเลยว่าอยากได้อะไรกี่ใบ แล้วจะแลกกับอะไรกี่ใบ ถ้าตกลงกันได้ก็แลก)
    • MARITIME TRADE: คุณสามารถแลกทรัพยากรชนิดเดียวกัน 4 ใบกลับลงกอง เพื่อแลกกับทรัพยากรอะไรก็ได้ 1 ใบ ซึ่งถ้าคุณมีสิ่งปลูกสร้างอยู่ติด Harbor (ท่าเรือ) ราคาแลกเปลี่ยนก็จะยิ่งถูกลง อาจจะ 3:1 หรือเหลือ 2:1 เลย!
  3. BUILD: เลือกสร้างสิ่งต่างๆ หรือซื้อการ์ดการพัฒนา Development Card ตามแผ่นบอกราคา Building Costs Card
  4. SPECIAL CASES กรณีพิเศษ
    • ทอยได้ 7: ไม่มีใครได้ทรัพยากร ใครมีการ์ดทรัพยากรมากกว่า 7 ใบ จะถูกปล้น ต้องทิ้งไพ่ครึ่งมือ (ปัดลง) กลับเข้ากอง และเจ้าของเทิร์นจะขยับหมาก ROBBER (โจร) ไปที่พื้นที่ไหนก็ได้ แล้วคุณก็จะได้ขโมยการ์ดทรัพยากรแบบสุ่มจากหนึ่งในมือของผู้ที่มีชุมชนหรือเมืองติดกับพื้นที่นั้น (ถ้าโดนหลายคนให้เลือกเหยื่อแค่คนเดียว) ระหว่างที่โจรอยู่ตรงนี้ ถ้าใครทอยได้เลขนี้ ผู้เล่นที่ชุมชนหรือเมืองบริเวณนั้นจะไม่ได้ทรัพยากรเพราะโดนโจรปล้นไปหมด
    • การเล่นการ์ด Development การพัฒนา: ระหว่างเทิร์นของคุณ คุณจะสามารถเล่นการ์ด Development ได้หนึ่งใบ แต่ห้ามเล่นใบที่คุณพึ่งซื้อมาในเทิร์นนี้ ยกเว้นประเภท Victory Card
  5. ระหว่างเทิร์นของใคร คนผู้นั้นมี 10 Victory Points ก่อนคือผู้ชนะ ถ้าเกิดคุณได้ 10 แต้มแต่ยังไม่ใช่เทิร์นของคุณ ก็จะต้องรอถึงเทิร์นคุณก่อนถึงจะชนะ
รายละเอียดกฎทั้งหมด สามารถหาอ่านได้ที่ http://www.catan.com/service/game-rules

ตัวอย่างแฟนๆที่ทำบอร์ดคาธานเป็นสามมิติ!
https://recklessrobbie.wordpress.com/2014/07/30/board/
https://www.flickr.com/photos/dmason84/6110243428
https://movietvtechgeeks.com/catan-board-games-review/


หาเพื่อนชิวเพื่อนคุยเรื่อง Tabletop Games ทุกชนิด
https://www.facebook.com/groups/TabletopThailandGroup